Eendag, anderdag

As ek eendag oud is
(erg gekreukel en verkrummel)
en op 'n klein ou hopie lê,
sal jy steeds die mooie dinge
wat ek so graag wil hoor,
             nog sê?

Dit was gister toe ek iemand
(weerloos-broos, haar vel soos was)
só op haar sy sien lê,
haar oë was diamante
toe ek vir haar net "Hallo" sê.

Sal jy nog my hand vat
(jy het my mos heelgemaak)
en vir my stories lees,
sal ons saamlag nog so
'n sielsaligheid kan wees?

Sy was net 'n bondeltjie
(so uitgeteer, verweer)
wat stroopsoet lê en wag:
haar gisters en haar môres
was elkeen net maar nóg 'n dag.

Om saam-saam oud te word
(jy het my weer leer vertrou)
ons kleinkinders te sien:
wat meer wil mens tog hê,
ons het mos niks daarvan verdien!

Toe ek vanmôre soontoe gaan
('n stem het in my hart gepraat)
om meer as "hallo" te gaan sê
was die bed alreeds gestroop:
spierwit lakens, spierwit sloop.

Nou wonder ek oor een ding,
('n anker is jy mos vir my)
as ek of jy moet gaan:
wie sou dan so moeiteloos
by die ander een bly staan?

Elizabeth Kendall ©

Oggendgedagtes-gedigte

My gebed

Mag my woorde Heer,

U welbehaaglik wees:

woorde wat oordink is

voordat dit beklink is,

woorde wat bepeins is

voordat dit geveins is

woorde wat nie

wegholbranderig

alles verwoes en verslind

verskeur, verinneweer,

vermink en kwes

of sommer dood laat bloei,

verskroei,

maar weldeurdag en goed bedoel

sodat waar my woorde wel

'n lêplek kry, 'n holte om te rus

of troos mag bring,

'n lieflik loflied sing,

daar vrede bly -

murgsag in my

Lewensvreugde

Daar is drome in haar hande

en sterre in haar oë,

sy weet hoe heerlik is dit

om aan lag en lief te glo

Sy luister na 'n geelvink

'n tiptol en t'rantaal

dis agter uit die berge

waar hul, hul fluit gaan haal

die soet, soet klank van blywees

gemeng met lekkerlag

borrel uit haar keel

vol vreugde elke dag

haar sorge gooi sy ver weg

in 'n streepsak oor die see

sy gryp die dag met blywees

en sê nie sommer nee

haar lewe is 'n loflied

met alle eer aan Hom

in donker uur van kommer

het Hy na haar gekom

en in Sy krag en liefde

het Hy haar opgetel

om dit vir almal om haar

uitbundig te vertel.

Genade

As die dorpsduiwe

douvoordag

in duet of trio

koekoerdoekkoor

oor vlei en bos en rant laat hoor

kom val vrede

in koesterklanke

soos tortelvere

in die wind

op my en jou,

my goeie vriend

vergeet ons elke pyn en seer

sluit ons oë en bid maar weer

'n binnekamer stil-gebed -

'n jubelbly oor wat ek het:

oor blinkgeel botter op ons brood

en kniewerk-kinders, lankal groot,

oor liefhêmense langs ons pad

wat heerlik aan 'n hartsnaar vat

dan trek ons wese

nie meer water nie

of kyk ons klipoog rond,

maar word ons lewe

'n skilderdoek

waar helderbont kwasstrepe lê

en pragpsalms prewelend

 kindklein dankiesê

Elizabeth Kendall ©



“Hallo Pa!”

Ek stap by die poskantoor verby die telefoonhokkie om te gaan pos uithaal en hoor die jongerige vroutjie daarbinne sê: "Hallo Pa!" Doodgewoon. Sy bel haar Pa en groet hom. Duisende mense doen dit duisende male daagliks. Hoe baie male het ek dit nie self ook gesê nie…..vir langer as vyftig jaar kon ek "Hallo Pa!" sê.  Altyd was "Hallo Pa!" 'n lekker ding om te sê.

"Hallo Pa!" toe ek in die Laerskool was en hy my teen skemeraand, as hy moeg gewerk was op die lande, met 'n lekker Pa-druk groet…toe ek 'n Hoërskoolkind was en smiddae saam met hom in sy blou Datsunbakkie gaan beeste koop het en hy my terselfdertyd leer bestuur het. Toe ek na die derde probeerslag die bakkie weer laat vrek met die wegtrek by die stopstraat, sê my altyd-geduldige Pa: "Jakob kan dit beter doen!" Met daardie woorde het hy my vir die res van my lewe genees van 'n gevrekkery en agterna het ek besef hoe 'n goeie leermeester hy was!

Toe ek op Heidelbergse Onderwyskollege was en vol blydskap naweke tuisgekom het, soggens kastig wou laat slaap en hy dan vroeg-vroeg vir my koffie in die bed bring met 'n altyd lewensblye: "Môre my ou doggie!" en ek nog deurmekaar was van die slaap….toe ek later op Barberton begin skoolhou het en soms met die trein huistoe gekom het, hom in die donker ure van die oggend as die winterwasem voor ons monde staan, op Bronkies se stasie gesoengroet het waar hy getrou in die koue vir my staan en wag het…..toe ek later in Natal gaan bly het en hom net vakansies kon sien of soms wanneer hy en my Ma kom kuier het. Dae voor die tyd was ons al opgewonde en het die kinders die slapies getel.

"Hallo Pa!" toe ons later ook hier in Bronkhorstspruit kom bly en hy soggens vroeg vir ons melk bring en ek sommer saam met hom ry tot by die skool om die Graad Eens te gaan leer. "Hallo Pa!" as ek en my kinders, wat toe nog almal skoolgegaan het, op die plot gaan kuier waar hy en my Ma so lekker gewoel en gewerk het en ons met mandjies vol groente en vrugte daar wegry na ons eie huis toe.

"Hallo Pa!" toe hy na my Ma se dood alleen en verlangend in sy woonstel sit en ek hom probeer troos.

"Hallo Pa!" 'n paar jaar gelede elke dag in die Ouetehuis se siekeboeg….en toe hy die dag voor sy dood nie meer kon praat nie, toe druk hy my hand. Dwarsdeur my hele lewe is my groet met liefde en warmte en blydskap terug begroet; "Hallo, my kind!" of "Hallo my doggie!" selfs toe ek al lankal 'n grootmens was…..altyd was ons bly om mekaar te sien!

Toe ek die sleutel in die posbus druk, breek die damwal en die wêreld word wasig. Elke keer as iemand iets goeds of moois van hom vertel wat hulle onthou of saam met hom beleef het, weet ek van vooraf hoe bevoorreg, hoe geseënd ek was. En eendag, eendag sal ek weer "Hallo Pa!" kan sê.

Ns. Vanoggend het ek weer gaan pos uithaal. Groot was my vreugde toe bg. vertelling in ons kerk se Vroueblad, Die Gereformeerde Vroueblad gepubliseer is en ek 'n boekprys wen. Die boek se naam: God het my gekies deur Ben de Klerk (geborg deur Cum boeke) My Pa is in 2005 oorlede. Vir altyd leef hy in my gedagtes.

Elizabeth Kendall ©

Miskien het hulle tóg gehoor....

Vroegoggend lees ek hierdie mooi woorde:

“If we love our children
we must love the earth with tender care
and pass it on, diverse and beautiful,
so that on a warm spring day
10 000 years hence
they can feel peace in a sea of grass,
can watch a bee visit a flower,
can hear a sandpiper call in the sky,
and can find joy in being alive.”- Hugh Ilitis

by my vriendin, Maree Clarkson se kunswerk: White-eye / Witogie op RedBubble.

Die afgelope week en naweek was ysbitterbibberkoud hier in Bronkies. By tye en met onderbrekings was die krag ook taamlik lank af. Ek het my opnuut verwonder aan klein dingetjies wat so baie vreugde bring ten spyte van....

Buite in die tuin het die talle voëltjies wat by die waterbak kom kuier het, vrolik voortgelewe. Die koue het hulle nie in die minste gepla nie. Ek het in die voorkamer by die venster gestaan en hulle dopgehou. Dit was telkens 'n heerlike uitdaging om 'n mooi foto te probeer neem, want die geveerdes is springlewendig. Wip-wip hier en pik-pik daar. En net as ek dink ek gaan die knoppie druk, vlieg hulle woerts-warts weg!

Die klein geelgroen glasogies is die lewendigste! Ek wens ek kon enetjie in my hande vashou "with tender care" soos die versie hierbo sê. Lieflike stukkies sonskyn op 'n koue wintersdag, dis wat hulle is.

Meneer Muisvoël met sy lang grys stert sit slaggereed om aan die woestynrosies te begin kou. Ek kan my verkyk aan die manier hoe dié voëltjies sit: plat op hul "boudjies"....het jy dit al gesien? En met die wit-en-swart snawel lyk hulle kompleet nes ou wyse manne uit die Ooste.

In die uitgeholde stomp het ek 'n paar broodkrummels gestrooi. Mossie-se-kind was tog te bly daaroor en het heerlik gemul. Lekkerder as verjaarsdagkoek was dit vir hom op dié koue môre! Hy het die lewe geniet en my ook sommer bly gemaak.

Tot my groot vreugde het 'n taamlik skaars besoeker nl. die Rooikopvink skielik van êrens vandaan sy opwagting by die waterbak gemaak. Nes 'n miniatuur hoendertjie sit hy en geniet die water, kyk op en vlieg weg. Met sy rooi keps op en serp om sy nek, maak hy enige koue dag vol vuurwarm vreugde!

Toe die skugter kuifkophoutkapper voor my oë verskyn, loop my beker oor! Ek hoor hulle mos net altyd. Om hulle te sien, is 'n present van Bo! Ek verkyk my aan sy swart borslap, sy dik snawel...gelukkig sit hy 'n taamlike rukkie stil en kan ek hom mooi in fokus kry.

"Wéét jy hoe bly jy my maak, kuifkoppie?" fluister ek van agter die venster waar niemand my kan hoor nie.

Of miskien het die houtkappertjie, die muisvoël, die rooikopvink, die mossies en die geelgroen glasogies tóg wel gehoor...

Elizabeth Kendall ©

Een van die heelmooiste woorde in Afrikaans, is die woord TROOS.

Troos is ‘n vyfletterwoord -

 vyf  vingers aan  een hand

 een hand wat joune vashou,

 één warm hand wat oor jou skouer  kom vlerk

‘n toemaarkombers teen koue en pyn,

 fluister  vrede  en vreugde

teen elke donker deurkosyn

Daar is troos in die warm boontjiesop

wat jy vir ons maak as die koue deur die sleutelgat klouter

 en teen my bene kom opklim…

Troos lê jou oë vol

as jy my help onthou

 aan al die dinge wat ek

so vreeslik vergeet

Troos is ‘n vyfletterwoord,

‘n koesterwoord

Troos is jy

Elizabeth Kendall ©

Ma-wees.

‘n Ma se hart is ‘n snaakse ding, dit wil altoos weet waar en hoe en wat. Dis nou oor haar kinders. Waar is hulle, hoe gaan hulle regkom, wat doen hulle. Is hulle gelukkig? Miskien is dit die belangrikste. Is hulle gelukkig? Want as hulle gelukkig is, is sy ook gelukkig. Gelukkig en bly. En lekker om te ken.

Laat weet kinders hulle kom kuier, dan bokspring ‘n ma se hart sommer in haar keel. Sy maak beskuitblikke vol, sy gooi ‘n skoon, bloedrooi tafeldoek oor die ronde tafel in die kombuis. Sy hou die voorhekkie dop.

Haar kinders is lankal nie meer kinders nie, maar altyd bly hulle hare. Sy vou steeds saans die sagkombers styf agter hul rug in al is hulle ver van haar hande af. Sy bid hulle steeds koersvas op die regte paaie, gee hulle soggens as die dag breek vir haar Here en haar God.  En tussendeur onthou sy baie dinge. Kleintydsêgoed…onthoudinge vir altyd en eendag.

Kinders hoef nie ‘n week lank by jou te kuier as hulle al grootmense geword het nie. Kort kuiertjies is wonderlik, balsem vir ‘n moederhart. Om hulle te sien, vas te hou, saam te lag en lekker te gesels oor ditjies en datjies is meer as genoeg vir enige ma se vrolike voortbestaan op Moederaarde.

En ry hulle weer en jy loop alleen terug huis toe, kom lê daar ‘n saligheid en ‘n blywees en ‘n diep dankie in jou binnekamers. Net omdat jy weet jy het die voorreg om ‘n ma genoem te mag word.

Elizabeth Kendall ©

Ma-wees

Nes 'n welkom reënbui op droë grond

is suikersoet die goeie nuus

uit ‘n kind se mond,

verkwik haar siel, haar binnemens

gee blyweesklank aan elke wens

want smôrens vroeg, voor hanekraai

het sy hul een vir een geabba,

 by haar God en Here af gaan laai…

Hom gesmeek, gevra, gebid

hul skrede op die regte pad te sit,

hul hand te vat en hul te lei

tot daar waar vrede vatplek kry

en as sy dan die antwoord duidelik hoor

sing al die eng’le saam ‘n jubelkoor

want in haar klein gebed

was slegs een enkel woord heelbo:

dis die woordjie “Glo”

Elizabeth Kendall ©

Ons onthou....

Pa en Ma (1974)

3 Junie…’n dag wanneer winter gewoonlik wit op die grasperk lê, ‘n dag wanneer mens weet dis nou maar eers die begin van nog baie koue dae vorentoe. Dit knyp met ysvingers aan jou bene as jy die hekkie vir die ousie gaan oopsluit. Teen die buitemuur staan die kannas modderbruin en jy wonder of jy dit nie maar kort moet afsny nie. ‘n Dooie blaar is so heeltemal dood. 

Maar 3 Junie is vir my en my kinders ook ‘n onthoudag. Ons onthou heerlike saamkuiers by ‘n gedekte tafel met eetgoed wat jou mond laat water. Nog ‘n koppie tee. ‘n Koppie, nie ‘n beker nie. En ‘n mooi koppie, Royal Albert se fyn porselein met lieflike blommetjies op. Tee proe mos net baie lekkerder in so ‘n mooi koppie.  

Ons onthou haar lag, haar omgee, haar menswees. Ons onthou haar sorg, haar mooi rokke, haar wit hare, haar netheid. Ons onthou haar liefde vir alles wat mooi was: haar musiek, haar boeke, haar kinders en kleinkinders. Ons onthou haar liefde vir haar man. Ons sien hulle blywees in ons gedagtes. Ons bêre dit in ons harte, vir altyd. Ons verjaar nog ‘n jaar saam met haar. 

3 Junie is ‘n wonderlike warm dag aan die begin van nog ‘n geseënde winter, want ons onthou my Ma. 

Elizabeth Kendall ©

In die tuin

Ek het nie juis getel nie, maar ek dink dit was langer as twee ure wat ek tjoepstil staan en wag het in die voorste kamer. Die kamera gereed op die vensterbank, aangeskakel, fokus ingestel...al wat moes gebeur: die voëltjies uit Bronkies se winterhemel moes kom water drink.

'n Klein bondeltjie vere met 'n brilletjie op was die heel eerste present! "Klik"....hoera! Toe ek dié foto van naderby bekyk, was ek verwonderd oor die dingetjie se perfekte pootjies, die bekkie, die hele ou liefhêlyfie. Hoe wonderlik is God se Skepping.  'n Glasogie het vir my op 'n Sondagmôre kom kuier. My hele dag het onmiddellik mooi geword. Ek het net daar by die venster bly staan en gewag op meer wonderlikhede.

Toe 'n mossie ook dors raak en op die waterbak se rand kom sit, was dit beter as konsert kyk vir my...

Kyk tog net! Hoe meer siele, hoe meer vreugde! Drie geveerde geel bondeltjies, elkeen in sy eie geluksalige wêreld.

'n Lyster... die sopraan van die tuin is mos al vroegdag wawyd wakker. Dié dat hy ook nou lekker dors is en 'n slukkie water soek.

Kransduif kleur die oggend verder in. Die heelmooiste dag het pas begin.

My hart is hier....

Nêrens is daar 'n plek soos jou eie huis nie. Jou eie warm nessie. 'n Holte vir jou voet, 'n vesting, 'n rusplek. Nêrens voel 'n mens so tuis soos in jou eie kamer en in jou eie gang nie.

By jou eie plek kan jy maar net jy wees.

Teen skemeraand kom land die kransduiwe op jou huis se dak onder die sagte maan.

Tevredenheid is in hul vlerke toegevou.

Bruin blare en boepensklippe lê knus onder 'n winterkombers en wag...

Aan die appelkoosboom se kaal takke hang 'n goudgeel lemoenskil.

 Binnekort sal die glasogies kom kuier, ek weet.

Warmgeel skyn die straatlamp se lig oor my tuin.

Elke seisoen het mos maar sy eie mooi en koue winters word snel in helderbont getooi.

Op pad

Die lewe is 'n oogknip

die lewe is so kort

jy dink nog dit is dagbreek

as skemer oor jou stort

So snelverby, so skielik,

so onverwags en gou

lê jou ma-se-hande

op eie skoot gevou...

Oor kreukels en oor klippe

het jy jou pad geloop,

langs hemelhoë transe

vol liefde en vol hoop

Waar slingerpaadjies wegraak

in woude, diep en groen

het jy die lewensreis

met God se hulp gedoen.

En voor jou wag die wonder

van werk wat nog moet kom,

dan prys jy met jou lippe

gee alle eer aan Hom!

Elizabeth Kendall ©

Elke "painting" het sy eie storie...

Elke "painting" het sy eie storie en hierdie storie is 'n jubelsang, 'n blymaaklied, 'n stil gebed van dankbaarheid.

Dit was 'n doodgewone dag, 'n lekker tuisbly-dag waarop ek kon doen wat ek wil. Vanselfsprekend het ek geverf, geskilder. Dis mos pure heerlikheid! En dit sou mos weer bome wees, water, klippe...my liefde vir die natuur het geen heiningdrade nie. My liefde vir God se Skepping lê wyd en ver en onbegrens: oor geel grasvlaktes en wuiwende koringlande, verby kabbelende stroompies en droë, uitgetrapte Bosveldpaadjies, langs koel strande en persblou oseane. My verwondering en bewondering vir die natuur is 'n daaglikse pasella, 'n doepa op 'n droewige dag, 'n kitsresep vir blywende vreugde.

Ek skilder op 'n x-straalplaat en dié keer met akrielverf. Na so drie, vier, vyf ure is ek amper tevrede. My liewe man is gereeld my heelbeste beoordelaar. "Baie mooi!" sê hy op sy kalm, rustige manier. Dis oorgenoeg.

Ek neem 'n foto en plak my prentjie op facebook. Binne 'n halfuur vra Sanne-Marie wat die prys is. Ons onderhandel en beklink die transaksie in die stilligheid van facebook se boodskap-boksie. Ons altwee voel bly en opgewonde en vreeslik dankbaar. Ek laat raam die skildery by Sarie van Jasapeco. Sy ken haar storie en doen dit netjies en deeglik. Deur al die jare heen het ons ook al vriendinne geword en weet ek van haar amper-knievervanging en haar liefde vir haar roostuin.

Sanne-Marie se ondersteuning is 'n groot aanmoediging. Ek's sommer lus om nog twintig riviere te skilder!

Maureenkind sien die foto op facebook en soos dit 'n goeie kind betaam, adverteer sy dit terstond ook op haar blad. 'n Gawe vriend van haar sing sy loflied ver, ver van hier:

"Out of Africa a scene from my home State of Michigan. This wondrous painting immerses me in our Northwoods. A crystal clear trout stream in the Autumn, lined with Cedar, Maple, and Pine with the hills rising in the distance. I can feel the pull of the current and imagine the trout rising to feed. I must have this work of Art!" 

Maureen Grobler You have a talent for writing Jim! Thank you for the beautiful compliment... I'm sure Elizabeth will appreciate your warm words... and respond ;-)

Jubel en juig! Ek laat weet hom ek doen kommissies. E-posse vlieg vinniger as winterswaels van Bronkies na Michigan. 'n Uitdaging lê voor my deur. Om 'n skildery te verf wat amper nes die vorige een lyk, is makliker gesê as gedaan. Een voordeel is: ek is LUS daarvoor, baie! En lus help altyd, ons weet mos nou al....

Na drie dae dink ek, ek is klaar. Die skildery lyk nou so:

'n Foto word Michigan toe gepos. "Jim, jy moet sê of jy tevrede is. As daar enige-iets is wat jy verander wil hê, laat weet my asb. Jy is die kliënt, dis jou voorreg. Jy moet asb. 100% gelukkig en tevrede wees", tik ek vir hom in my mooiste Engels. Die man betaal my mos, hy ondersteun my, hy vertrou my....ek moet en mag hom mos nie teleur stel nie. Is mos ordentlik grootgemaak.... ;-)

Hy skryf die mooiste briefie terug:

Elizabeth,

I am in somewhat of a quandary.
You ask if I wish any changes. I am in your grace to ask such a thing.
I will request a bend and narrowing in the far reaches to add depth and a vision in my mind to the beyond. Also, as I live in a heavily glaciated area a boulder or two in the stream would be appreciated.
I am hesitant and uncomfortable in my requests.I do so only as you have opened the possibility.
I find your work remarkable.
My kindest regards, Jim.

"Ordentlik grootgemaak" staan tussen die ver-man se woorde.

Ek sien in my gedagtes wat hy bedoel...en ek maak prentjies in my kop. Dit behoort nie te moeilik te wees nie. Nog 'n dag gaan verby. Die rivier kronkel dieper in die woude in, verder na agter toe, raak dowwer en verdwyn tussen die bosse van Michigan. Ver agter verskyn 'n wit heuwel, sneeu en gletsers is vaagweg te sien in die agtergrond. Meer klippe word in die blou rivierwater vasgeverf. Ek hoor die stroom se kabbellied. Iewers sing 'n blou loerie. Ek ruik die klam gras. My oë traan. Hoe heerlik is dit om my passie uit te leef, my Godgegewe talent te kan gebruik en die vreugde van werksbevrediging te kan smaak.

"Dankie Here..." fluister ek sag.

Toe ek klaar is, roep ek vir Chris. "Dis pragtig!" sê my heelbeste beoordelaar.

Ek neem 'n foto en stuur dit Anderland toe. Blitssnel spring die wonderwoorde voor my oë op die skerm:

"This is marvelous Elizabeth! You must have read my mind for surely it could not more accurately portray what to me is Pure Michigan. Thank you so much. I could not be more pleased."

Ek is geseënd en baie dankbaar. Eerskomende Saterdag gaan ek en Chrisjan pap en kaiings eet by die Willem Prinsloo se mampoerfees om dié lekkerte te vier!

Ns. Ek meng nie as 'n reël my taal te vreeslik erg nie, maar dié "painting" het mos sy lisensie, dit gaan mos Amerika toe!

Nabetragting

♪♪ “Die-ie arbeid van jou ha-ande
sal jy met vreug’ geniet
wa-an-neer die koringla-an-de
met seën hul opbrengs bied ” ♪♪

sing ek saam met die res van die gemeente en  w e g  spring my gedagtes tot op die groenwordende grasperk van ons geliefde en bekende tuin. Weg spring hulle by die swaar houtdeure van die ou kerk uit tot binne-in gister in.

Die waar woorde van die ou bekende psalm kom skop nes teen my ribbes: “Die arbeid van jou hande…” ek sien die verf: die blou , die groen, die bruin, die wit. Ek sien die wye vlaktes van ‘n oop, skoon doek. Ek voel die uitdaging. Ek beleef die opwinding. Die esel staan en wag. Musiek speel. Die wêreld raak vergete. My hart kom lê klam in my oë. Ek verf.  My siel lê tussen die kleure, my hart klop in my vingers. Ritmes en patrone maak sin op die doek.

‘n Skildery word gebore.

…..”sal jy met vreug’ geniet ”

Ek sien die baie skilderye op die grasperk staan: hier ‘n landskap, daar ‘n abstrak, hier ‘n akriel, daar ‘n olie. Ek hoor die mense praat, lag, gesels, kuier.  Ek luister na die duiwe tussen die groen van die karee en die plataan. Blydskap klim in my keel op, die vreugde van werk, die wonder van menswees, die heerlikheid om te deel met ander wat ook van dieselfde dinge hou.

Werk het werklik net plesier geword, werk is ‘n voorreg, werk is lewe. Gister was geseënd. Gister was goed. My dankbaarheid staan kiertsregop in goudgeel are op spreekwoordelike koringlande.  Ek vryf die korrels tot meel in my nabetragtingsgedagtes oor ‘n kunsuitstalling gehou op eie werf.  Ek eet my blyweesbrood omdat ek mag doen wat ek die graagste wil. Nou……. en elke dag vorentoe!

Elizabeth Kendall ©

Bg. skilderye is op S.A. Artists.com verkoop aan iemand in Engeland. (2010)

Nag

ek kon die stilte hoor
net die sleutels op die swart bord
wat saggies keel skoonmaak
'n dofgeluid van 'n ver-kar -

en verder niks

dis vroegherfs om my arms...
het vergeet om te onthou
dat dit dalk koelerig
hier voor tussen die verf,
die nat skilderye
en die baie foto's van naby-mense
gaan wees

sal ek die ou trui van my Pa
uit die kas haal en my toekokon -
so papie-beskut
aan hom vasklou
en met geslote oë
net bewus wees van sy nabyheid

en verder niks

Elizabeth Kendall ©

Wildtuinlekkerte

In die bosse is dit anders. Die son skyn louwarm op jou kaal arms. Die wind praat om jou ore as jy rustig, stadig oor heuwels en deur dale ry. Jou oë kuier lui oor die grasvlaktes en tussen die digte bosse, soek-soek na beweging. Die lug ruik na blare, na groen en rooi en oranje en soms swart waar daar voorbrande gemaak is. Die berge lê ligblou teen die horison, omraam jou wonderlike wêreld waarin jy vier vreugdevolle dae net kan menswees, maatwees en vrouwees.

Vir vier dae lank kan jy die roep van 'n kolgans by die watergat of 'n bosveldfisant op 'n miershoop joune maak. Jy kan kyk hoe die nonnetjie-eende skinder-skinder rivier toe waggel en wikkel, hul vere blinkbruin, skitterend in die son. As 'n troppie tarentale met hul blou nekke en rooi hoede kruiwawiel by jou verbyskarnier waar jy onder die huilboerboon se skadu in die kamp staan of teen laatmiddag na die naaste waterpan toe ry om te gaan kyk wie almal dors is, dan weet jy hoe diep jou liefde vir jou land lê. Dan gaan jou oë oop en jy kyk nuut en jy weet meteens hoe kosbaar 'n lewe is, 'n oomblik, 'n uur.

Langs die grondpad speel die meerkaaie en staan nuuskierig regop as jy tydsaam verbyry, hul voorpootjies vroom oormekaar gevou. 'n Renoster speel taxi vir 'n klomp rooibekvoëltjies en wei ongesteurd in die lang gras, sy bonkige bene en inmekaargevlegte boudspiere bebloed van 'n vroeëre bakleiery. Olifante pluk bondels blare van die naaste boom af en prop dit krulslurp in hul kieste, hul groot ore soos tentflappe waaiend langs hul koppe. Wanneer die bul wegstap, lyk hy soos 'n groot ou oom wie se pajamabroek agterlangs afsak, voue en plooie oor die bene.

Snags hoor ons die leeus brul naby die kamp, 'n oergeluid wat tot diep in jou menswees beroeringe bring. Die vuur by die braaivleisplek gesels knetterend saam, die geel vlamme lek-lek mekaar: gesellig, gemoedelik, genot. Jou geselse word woordelose verwondering
oor alles en almal om jou in die natuur, alles wat so sag op jou hart kom lê en jou sommer skielik 'n beter mens laat voel. Die smaak van rooiwyn op jou tong en in jou mond is beter as ooit tevore en jy wens die dag wil nooit opraak of klaarkry nie.

En ry jy soggens baie vroeg uit op 'n wildrit as die dag nog in sy donker kombers toegedraai lê, voel jy die opwinding van 'n kind teen jou ruggraat afgly, want dis hoog sit en ver kyk vir drie ure lank. En al is die luggie knyp-koud teen jou wange en traan jou oë teen die windjie in, brand 'n vuur van blydskap in jou binnekamers oor die heerlike vooruitsig. Wanneer die leeus dan skielik sommer net hier langs die voertuig verskyn en met geelblink oë na jou opkyk, weet jy nie dadelik watter knoppies jy eerste met bewende, gewillige hande moet druk op jou kamera nie.

Behalwe die diere wat elkeen sy eie bekoring het: 'n vlakvark met slagtande wat woeslik orent staan, 'n kringgat wat boude en blaaie wys, 'n kameelperd met groot, sagte oë, 'n koedoebul met horings triomfantelik trots, 'n eekhoring wat nuuskierig na ons hut se deur van 'n naby-boomtak af loer, 'n seekoei wat sy lyf suinig onderwater hou……..behalwe al hierdie wonderwerke, was daar ook die bome en die voëls. 'n Visarend, 'n vleiloerie en 'n valk…..'n lalapalm, 'n lekkerbreek, 'n knoppiesdoring en 'n haak-en-steek. Om net hul name te fluister, is al klaar genoeg…..

Ons sielsbatterye is gelaai, ons harte is lig want iewers tussen dagbreek en skemer, tussen lang gras of onder yslike ou koeltebome, het één seker wete ons wese gevul: God is almagtig, Sy handewerk vervul ons met ontsag. Ons harte bons van vreugde!

Raakgesien

Tussen Montluçon en Aubusson
sit ‘n lenige, donker man
droomverlore en staar
na duisende kunswerke op die internet

sy kennersoog
val op ‘n abstrakte prentjie
wat vroegoggend opgelaai is,
gepos en geraam

(amper soos Ma se ingelegde perskes
van toeka wat op die spensrak staan
en almal se monde laat water)

amper so….net anders

en die man merk dit
met sy lang, dun vingers
as een van sy gunstelinge

en onder die bruin akkerboom
bokspring haar hart
en lê ‘n glimlag
in haar oë
want sy het mos maar net
in haar passie geglo

Elizabeth Kendall ©

Bede

My gebed kry vlerke
tot by jou

daar ver

my woorde
spoel oor jou angs

jou vrees

jou ego

my bidwoorde vou jou toe
lig jou op

jou oë blink
van trane

jy fluister

Sy Naam

© Elizabeth Kendall

'n Bestelling





Van hier tot in die Karoo is daar glo altesaam 280 000 windpompe op plase in Suid-Afrika. Dit klink buitensporig, maar dit het gesorg dat ons die land die grootste aantal windpompe ter wêreld het. Australië is die enigste land wat amper soveel het.

Hier is ses Suid-Afrikaanse windpompe!

Ek het dit geniet om dié bestelling met

waterverf 

te doen! Hoe paslik!



Ghantang van my

druppels op die dak

grys wolke saamgepak

(waarom sou ek wou

ballades skryf oor jou)

dis jou warm binnehart

my wegkruipplek

teen wêreldsmart

dis die omgee-liefhêmens

wat in jou wese woon

jy met jou blymaakwoorde

wat my dag bekroon

dis jou humor en jou lag

jou kwinkslae onverwags

jou manwees, maatwees,

menswees -

jy

(daarom sou ek wou

lirieke skryf oor jou)

Elizabeth Kendall ©

Bosvelddrome.

Waar haak-en-steek in louwarm
Bosveldstilte groei
en volstruise agie-grootoog
verby ons venster loop
daar trek my hart ‘n punt

Ek wil weer tarentale hoor
patrys en vink
wat slukke sonlig soggens drink
en by die groot maroelaboom
of langs ‘n kanniedood
wil ek die stofpad ruik
ek wil die appelblaar hoor praat
die huilboerboon se skadus
oor my skouers vou
in my verlang na jou

en saans onder ‘n sterrekombers
wil ek lê-luister na jou warm woorde
jou liefhêlied-akkoorde
ek wil dit vasbind aan my lyf
en jubelsange daaroor skryf

Elizabeth Kendall ©

I know a place in Africa
Where the mountains touch the skies of blue
And the valleys shelter vines of green
Where the trees spread out a cloth of mauve
And the bushveld wears a coat of beige.
Wayne Visser

Van garage na voorportaal

Die volgende handvlyt artikel wat ons by ons plaaslike VLU-tak kan ingee, is 'n versierde potplanthouer. Met my vulpen maak ek 'n regmerkie langs dié artikel in my Jaarprogram. En in my gedagtes woel die idees: waarmee sal ek dit versier, waar gaan ek 'n pot kry....ek WIL dit doen! In die garage val my oog op 'n boepenspot waarvan die verf al afgeskilfer het. Dit staan net daar.

Verwaarloos.  Verwese.  Verlate.   Alleen.

Ek gryp die pot met 'n lied in my hart, was dit mooi skoon in die wasbak op die agterstoep. Nou gaan die pret begin. Ek grawe in die kas in my werkkamer tussen allerlei bêre-goed: mosïeksteentjies, stukkies lint, skoenveters...julle weet mos. Die knopeblik! Aangesien ek nie juis enige naaldwerk doen, buiten om my man se hemde of broeke se af knope nou en dan aan te werk nie, kan ek nou heerlik uitsoek tussen 'n groot verskeidenheid knope.

Ek plak die steentjies en knope met koue lym op die rand van die pot vas. Toe maak ek teëlsement aan en smeer dit sommer met my kaal hande oral oor die pot, nes 'n mens 'n baba se boudjies vol room smeer. Nou moet dit eers staan en droog word. Intussen doen ek ander dinge. Mens moet mos geduld hê in die lewe... die volgende dag verf ek dit oker, die kleur van klei uit die aarde. Weer droog word...verf weer met roesbruin. Ryk en lekker.

Later verf ek swart by, speel te heerlik en maak patrone. Met 'n kalligrafiepen druk ek goue kolletjies al om die rand van die patroon. Nou lyk dit sommer spiekeries! Ek maak die mosaïeksteentjies mooi skoon met 'n klam lap. Die pot is droog. Ek bekyk dit van 'n afstand af: nêrens in die hele wêreld is daar nog so 'n pot nie. My pot kry 'n ereplek op die kiaathoutafel met die bal-en-kloupote wat ek lankal terug by Tannie Lydia gekoop het. Dit staan in die voorportaal en wag om elke volgende besoeker met 'n warm glimlag te verwelkom. 'n Potplanthouer wat status gekry het.

Elizabeth Kendall ©

Toe sy in Gr. Een was

Toe sy uit die motor klim, gryp haar ogies my vas: “Ek kom by jou bly!” praat die mondjie met die skewe glimlaggie. Ek vou haar klein handjie soos ‘n babavoëltjie in my hand toe. Sag. Sag.
Terwyl sy in die skool is, pak ek haar klere mooi netjies in die kas. Voor in die bruin kamer met die outydse bedjie en die lekker baie boekrakke, die houtvloer en die tjoklitgordyne.
Klein kleertjies: t-hempies en broekies, reënboogpantietjies, ‘n paar mooi rokkies: rooi met pofmoutjies, pienk, groen. Skielik is daar ‘n blomtuin in die kas. En in ons huis trippel klein voetjies oor die plankvloere.

Marietjie, die pop wat ek by my Pa gekry het toe ek vier jaar oud was, sit op die bed. Sy wag geduldig vir Bellakind om terug te kom van Graad Een af. Hulle twee kuier elke middag in hul eie wonderwêreld van drome en stories en verbeel-jou-maars. Dan word Marietjie die kind en Isabella die Juffrou. Hulle praat soms Engels as hulle so voel.

Ons doen ook huiswerk. Dinge het verander. Graad Een is nie meer net kleispeel, toebroodjies-uitruil en vir Juffrou ‘n blom vat nie. Daar is werk om te doen. Klein vingertjies oefen daagliks die letters van die alfabet, oor en oor op Juffrou se voorbeeld. “Ek kan, ek kan!” sê Isabella slim as Ouma wil wys.

Daar’s borgvorms en vertonings en ‘n skoolhoof se verjaarsdag, daar’s maatjies by die skool en ‘n nuwe pienk kosblik in die tas. Soggens stap sy Graad Een-Parrabeen vol selfvertroue alleen tussen die roosbome deur na haar klaskamer toe. “Ouma, jy moet waai!” groet sy vrolik. Ons gooi klapsoene deur die lug.

Teen laatmiddag is dit lekker buite. Die warm son het agter die muur gaan lêplek soek. Hagar, die swart Labrador, weet. Sy stert swaai jubelend as ons uitkom. Sy oë blink. “Hagaitjie, Hagaitjie!” roep Bellakind haar hondemaat. Ons gooi vir hom ‘n rubberbal, maak beurte. Hy gaan haal dit, maar is nie te lus om dit dadelik terug te gee nie.
”Hagar!” raas Bella. “Gee die bal !” Hy laat val dit uit sy bek, krap dit met sy poot onder sy bors in en lag vir haar. “Hagaitjie, gee!” flikvlooi sy mooi en wikkel met die klein handjie onder die swart hond se warm lyf in. Gryp die bal. Skaterlag! “Ouma, kyyyyyk!” en daar trek die bal weer met Hagar agterna. Heerlike, heerlike somersmiddae vol pret.

Ons hou konsert. Ouma sit op die houtbank onder die boom. Die fontein se water sing ‘n sagte liedjie van liefhê. Isabella word ‘n prinses, ‘n sangeres, ‘n ikoon. Sy sing en sing. Rittel die lyfie, draai die ogies: “O, ek wil huistoe gaan, na mamma toe. Die rivier is vol my trane rol. ‘n Bokkie wat vanaand by my wil lê, sy kan maar lê, ek is ‘n loslappie!”

Ouma klap hande. Hagar swaai sy stert. Die voëls in die bome fluit saam. Later kom Oupa ook. Nou is ons ‘n skare. Ons klap hande soos duisend mense. En ons lag. Ons drink tee uit blou boepensbekers.

Toe dit slaaptyd is, bid Bellakind: “Dankie liewe Here, vir kos en klere. Dankie vir ‘n Mamma en ‘n Pappa en vir Reuben. Beskerm vir Mamma en vir Pappa en vir Reuben. Beskerm vir my en vir Ouma en Oupa. Dankie dat ek nou lekker gaan slaap. Seën ons. Amen.”
Ek trek die duvet oor die smal skouertjies. In my hart brand ‘n kers. Die lig daarvan is sag en warm.

Huppel steeds op die Hoogland

Vyf uur stop ‘n wit bakkie voor ons motorhek. Hagar, ons swart Labrador is ook die “deurklokkie.” Met een harde blaf kondig hy uitbundig elke besoeker aan. Ek loer na buite. My hart slaan tamboer in my binneste. Uiteindelik! My honderd boeke, my bundels wat ek op 7 November 2009 begin beplan het, aan gewerk het, oor gewonder het….dis hier, vóór my deur!

My drome, my gedagtes, my blywees en my seer in woorde en letters op wit papier gedruk, gebind en in boekvorm gebore in die jaar 2010 met sagte foto’s tussen-in van skilderye en kleinkinders (natuurlik mos!) Die buiteblad is een van my skilderye wat my baie na aan die hart lê. Kan mens emosies in ‘n buiteblad vasverf? Ek het probeer.

Sedert Januarie 2010 was ek en my uitgewer op gereelde basis in elektroniese verbinding met mekaar. Haar volgehoue onderskraging en hulp was baie dae ‘n riem onder die hart. Ek onthou hoe die grys mat hier in die voorkamer vol papiere gelê het en ek nie geweet het waar om te vat en waar om te los nie. Hoe begin mens uitsoek as twee-honderd-drie-en-vyftig verse en honderd-vyf-en-twintig opstelle voor jou lê? Hoe kan jy sommige van jou “kinders” eenkant toe stoot en net party op jou skoot tel?

Ek het vasgebyt, elke dag ‘n bietjie meer orde probeer kry. En soos die tyd omgegaan het, het ek die bekende stemmetjie in my agterkop hoor praat: “As mens iets begin, moet jy dit klaar maak!” Miskien was dit my oorlede Ma se stem wat ek gehoor het. Miskien het my oorlede Pa my stil staan en bekyk terwyl ek voor die rekenaar gesit het en aan “my boek” gewerk het, want ek kon hom hoor sê: “Dis mooi Sussa, my ou doggie!” Daarom het ek aangehou. Dag na dag. Week na week. Met kort onderbrekings tussen-in. Dis glo normaal.

Teen einde Februarie het ek die uitsoekgedigte bymekaar en in verskillende afdelings ingedeel. Net daar saal ek die wildste perd in my stal op en besluit om my manuskrip aan Protea Boekhuis te stuur. Hoekom sal ek nie probeer nie? Dit gaan baie minder kos en ek sien al hoe lê my boeke op die rakke van uitsoekboekwinkels. Ooroptimisties en heerlik windgat! Na ‘n paar weke kry ek ‘n pragtige briefie:

Dankie vir die voorlegging van jou manuskrip met bogenoemde titel. Hier volg die keurdersverslag:

Die skryfster het ’n manuskrip van 95 verse verdeel in sewe afdelings ingestuur vir keuring. Die gedigte is taalkundig goed versorg en die byvoeging van lyntekeninge en foto’s dra by tot ’n keurig versorgde manuskrip.

Die meeste gedigte sluit wat toonaard betref aan by die titel en laat ’n indruk van blymoedigheid en lewensvreugde by die leser. Die verse is onpretensieuse, rymende gedigte oor alledaagse ervarings, maar ook oor die liefde vir God, die medemens en die wêreld om ons. Gelukkig maak die skryfster haar selde skuldig aan rym- en metrumdwang en vloei die verse taamlik ongedwonge. In hierdie bepaalde nis skryf sy regtig netjiese verse.

…met ‘n effe, kom-ons-noem-dit “hartseer” einde: Die oorgrote meerderheid verse is egter, ten spyte van die meriete daarvan, nie die soort wat Protea Boekhuis publiseer nie en die manuskrip word nie vir publikasie aanbeveel nie. Die skryfster word aangeraai om haar manuskrip liewer aan ’n uitgewer wat wel geskenkboeke uitgee, voor te lê.

Ek het maar soos Job van ouds toegelaat dat my vriende my troos en my bystaan. En hét hulle nie! Ek wil nie name noem nie, maar daar is dierbare mense in my lewe, dit sluit my liefhê-naby-mense in, wat altyd positiewe aanmoediging en onderskraging gee. Ek is mal oor julle. Julle weet goed wie julle is. My droefheid het omgesit in blydskap toe ek met nuwe moed besluit om self te publiseer. Ek het na my bankstaat gaan loer en somme gemaak. Ja wat! Kom wat wil, vanjaar wil ek ‘n boek publiseer.

Gedurende Maart en April het die e-posse van hier tot by my uitgewer en weer terug soos windswaels deur die blou lug gevlieg. Op 21 Mei laat weet sy my die bundel gaan drukkers toe. Ek jubel en juig en bid. In my diepste hart lê die opgewondenheid en prut.
’n Eie bundel! ‘n Droom wat waar word! Op 26 Junie laat weet my uitgewer:
Die laaste proef was pragtig. Word volgende week gedruk. Hiep-hiep-hoera!!!
Aan die tuisfront hiep-hiep-hoera ek nog drie desibels harder...

Op 14 Julie bring my kinders die boeke van Pretoria af. Ek voel soos ‘n kind wat ‘n groot krismisboks gekry het!! Niemand is tuis nie. Net ek. Ek maak die kartonboks met bewende hande oop. “My boek, my boek!” sing dit in my ore.

Was ek elf toe ek vir die eerste keer gedink het ek wil eendag ‘n boek skryf? Of was dit in St. 9 toe Ben Olla my opstelle aan die klas voorgelees het en ek ‘n skaam tienerkind was en blosend na my eie woorde geluister het terwyl my klasmaats doodstil sit en saamluister? Ek weet skielik niks. Ek weet net die boks is vol boeke, myne.

Toe ek die eerste boek oopmaak, val ‘n swaar, swart sluier van teleurstelling oor my skouers. Dit kan nie wees nie... Ek blaai verder. Vou die boek oop. Dit is. Die boek is swak gebind. Dit trek oop op die nate, soos ‘n leer in ‘n kous sit die oopgetrekte bladsye daar. En die foto’s, dis dof. Ek hét mos my bril op! Ek haal die bril af. Nog dowwer. Ag nee! Ek gryp ‘n tweede boek uit die boks, dieselfde storie. Nog een, nog een. Almal wil uitmekaar val.. Net genade wat die blaaie nog in posisie hou. Ek is kwaad. En hartseer. En teleurgesteld.

Toe Chris tuiskom, sien hy die boeke. Hy glimlag. Hy sien my ook. “Wat is fout?” vra hy, sy gesig ‘n vraagteken. Ek wys en vertel .”Dit moet reggemaak word,” sê my kalm man doodgewoon en rustig. Die swart sluier wapper by die venster uit. Ek pak die bul by die horings. My uitgewer is amper meer ontsteld as ek. Sy het nie die laaste kopie gesien nie.

Om ‘n lang storie kort te maak, die drukkers is geskakel en het verskoning gemaak. Daar was redes van hoekom en wat en waarom. Daar is mos altyd redes! Ek bekyk die boek met ander oë. Ek noem alles wat my pla. Hulle maak alles reg. My kwaadwees, my hartseerwees en my teleurstelling gly stadig weg soos die sand in ‘n uurglas. Die foto’s sal donkerder gemaak word. Die buiteblad sal verander word. Die boeke sal ordentlik gebind word. Dis ‘n belofte. Ek wag. Die dae gaan s-t-a-d-i-g verby.

Op 20 Augustus 2010 stop ‘n wit bakkie voor ons motorhek. Twee kartonbokse word die huis ingedra. Hagar blaf en swaai sy stert. Haastig maak ek die bokse oop. My boeke is mooi! Al honderd van hulle! Blink lê die buiteblad met my hart se skildery daarop: “Huppel op die Hoogland”

Ek jubel en ek juig. Ek voel klein en bly en gelukkig. “Dankie Here!” fluister ek terwyl ek my eie en eerste boek oopblaai en my oë soos vlinders oor die bekende woorde vlieg.
Is dit nie interessant dat die boek nege maande geneem het om “gebore” te word nie?!

 

Ns.  My "baba" is byna twee jaar oud en het met klein treetjies die wye wêreld ingestap. Daar is nog net enkele eksemplare oor hier op my boekrak, al die ander is verkoop, 'n klompie weggegee aan kinders en familie. Intussen is meer verse gebore, meer stories geskryf. En 'n splinternuwe droom begin geboorte kry...wat sou die lewe tog sonder drome wees?

In die twee jaar wat verby is het ek ook baie meer krities en "oop" geraak vir my eie en ander se skryfwerk. En ek het baie geleer. Ek leer elke dag nog steeds. Een swaeltjie maak nie 'n somer nie. Een gepubliseerde boek maak nie van 'n mens 'n digter of  'n skrywer nie. Daar moet nog baie water in die see loop. En die see is groot! Die liefde vir taal en woorde sal altyd deel van my wees. En die vreugde om dit te deel ken geen grense nie. 

Die skildery in olie gedoen.