ECHEVERIAS IS WONDERLIK

Die liefde vir tuinmaak is in die gene. Onlangs kom ek op 'n koerantuitknipsel, geskryf deur Anna Celliers, af oor "Tuinlewe".  My oorlede Ma het dit jare gelede uitgeknip en gebêre. En ek het dit bewaar. Dit was lank voor die tyd van rekenaars en blogs en sulke dinge. Ek voeg my eie foto's en soms eie gedagtes by, lekker lees!

Eheverias of soos ons dit ook noem, woestynrosies, het heelwat volksname. Skaamrosie en kliprosie is twee daarvan. As ‘n mens hulle begin versamel en leer hoe om hulle te vermeerder, is dit klaar met Kees! Dan kan jy maar weet die tuingogga het jou genadeloos en ernstig gebyt.

Hierdie gewilde rosies se vorm en tekstuur maak dat mens onmiddellik op hulle verlief raak. Hul perfekte rosetvorm en lieflike loofkleur wat wissel tussen ysblou, duifgrys of dofgroen dwing eenvoudig elkeen wat hulle in hul hand mag vashou, se bewondering af. Loofkleur is altyd ook meer intens in die herfs en lente.

Uit een roset wat gelukkig en tevrede groei, ontwikkel daar gou dik en vlesige stele met nog rosette wat weens hul gewig op die grond lê. As hulle in groot potte geplant word, hang die vet rosette later oor die rant-‘n geil gesig! Echeverias is dus ideaal vir tuinhangmandjies en vertoon pragtig op balkonne.

 Bo: Echeveria Setosa

 Echeverias hou –anders as ander vetplant en kaktusse wat lang tye sonder water kan oorleef- daarvan om gereeld water te kry. Blomstringe aan lang stele wat ver bokant die blare uitstaan, verskyn in die lente en somer. Baie soorte blom ook in die winter. Die woestynrosies blom herhaaldelik in verskeie seisoene.

Soggens vroeg, of nà ‘n reënbui, is die dou- of reëndruppels soos blink pêrels in die hart van elke roset en dan is hulle vir my op hulle mooiste.

‘n Paar gunstelinge: 

Echeveria agavoides: ‘n Enkele stamlose roset wat taamlik groot kan word voordat daar kleineres aan die basis begin uitgroei. Saam maak hulle later digte polle. Die blare is soms donkergroen, soms bleekgroen – na gelang van die kweektoestande. Die blare is skerp en gepunt en die rande is bloedrooi. Die fyn blomstele is nie opvallend by hierdie spesie wat ook meer koue en droogte kan verdra nie.

Echeveria deranosa: Die plant vorm baie diggepakte rosette met ronde, grysgroen blare met maroen rande. Dit dra geel blomme aan lang stele.

Echeveria “Metallica”: ‘n Stywe, gloeiende roset met gladde,lepelvormige blare met helderpienk  en grys tinte.  

Echeveria gibbiflora “Rosea”: Die stamlose, kompakte groeier lyk heeltemal anders as die gewone echeverias. Die blare is seegroen, erg gekarteld en sag. In dié spesie is ‘n geweldige variasie wat ander soorte met helderkleurige, gekarteld blare insluit wat regtig groot word en ‘n mens aan ‘n vulkaan herinner. Hulle is ongelukkig skaars in die handel en volgens kwekers nie so maklik om te vermeerder nie. 

Echeveria runyonil “Topsy Turvy”: Digte, stamlose rosette met poeierblou of grys blare wat terugkrul en hulle ‘n onderstebo voorkoms gee. 

Echeveria shaviana x affinis “Black Prince”: ‘n Digte roset met sjokoladebruin blare met skerp puntjies. Volson verdiep die kleur van die blare, terwyl ligte skadu die ryk loofkleure verbleek. Hy dra bloedrooi blomme in die laat herfs.

DINGE OM TE WEET:

Tuiniers wat geduld het, kan bloot ‘n paar blare van ‘n roset lostrek en op ‘n koerantpapier gooi in ‘n plat kartonboks wat in die koelte gehou word. Binne ‘n paar weke sal helderpienk worteltjies uit die blaarbasisse verskyn en dan kan dit in potjies in ‘n klam sukkulentmengsel geplant word. Wag ‘n paar dae vir die wortels om anker te skiet in die grond en gee dan eers water.

Individuele rosette kan ook uit ‘n welige plaat plante verwyder word en ongeworteld op ander plekke oorgeplant word. In so geval moet die grond eers liggies klam gehou word, anders vrot die plante.

‘n Voortplantingsmetode wat baie plesier gee en goeie dekorwaarde het, is om rosette met ‘n kort steeltjie aan, van die moederplant los te sny en in ‘n helder verligte vensterbank in die nek van leë glasflesse of ou wynbottels uit te stal. Moenie water in die flesse of bottels gooi nie, hulle moet droog wees.

Binne ‘n paar weke sal die ogies aan die stamme wortels spruit en dan kan jy sommer ‘n kitsplant met wortels en al in ‘n pot plant.

Terwyl hulle in die vensterbank staan, het jy iets om mee te spog en waaruit jy hope plesier kry, want almal wat kom kuier, kyk daarna en vra vrae.

Menige jong tuin-entoesias het al op dié manier ‘n lewenslange belangstelling in tuinmaak ontwikkel wat met steggies begin het. 

 Is dit nie wonderlik nie! 'n Blaartjie val op 'n klip en nà 'n tydjie verskyn 'n piepklein roset....die begin van groot dinge! Tuinmaak vervul my keer op keer met verwondering en bewondering.

Buite is lieflik!

Hoe diep kan 'n mens se wortels in 'n plek in groei? Ek wonder. Ek put daagliks genot daaruit om hier in my eie "paradys" rond te wandel en die eenvoudige dinge te geniet. Dié dinge wat my nà aan die hart lê. Miskien weet julle al teen dié tyd wat dit alles is.

Nooit word ek moeg daarvoor om foto's te neem nie. Dis elke keer 'n groot genot om te kom loer wie  dié dag se kuiergaste in die tuin is. 

Vandag was ek verras om my eie foto te sien, 'n gevlekte lyster het jou wrintiewaar kom kuier.

Die woestynrosies floreer. Ek het hierdie idee op Pinterest gesien. Toe keer ek 'n gekraakte pot om en plant my echeverias daarin. Nà 'n paar maande lyk dit al amper soos 'n Pinterest-prentjie, nie waar nie?

 Niks straal vrede en stil vreugdes so mooi uit soos 'n tortelduif by die waterbak nie....

 'n Paar tonele in my tuin. Die geel madeliefies is omtrent uitbundig vanjaar. 

 'n Rooiborsduifie kom drink water by die fontein. Hy steur hom nie aan Hagar en Brakkies wat op die gras daar naby speel nie. Elkeen in sy eie wêreld. En ek het die voorreg om alles rustig te geniet.

 Nog nooit het Hagar vir Brakenjan afgeknou nie. Nog nooit. Maar Brakkies is versigtig. Sy lyftaal wys baie keer dat hy die grootste respek vir sy ou Labrador-maat het. Hulle kan vir ure so speel.

 Bo-op die huis se dak loop 'n kransduif en bekyk die wêreld. Ek wonder wat dink hy.

 My goudgeel vygies wat my twee kleinkinders laas jaar help plant het blom aanhoudend. Hulle glimlag in die volson wat smiddae daar waar hulle staan, skyn.

 Hierdie kalant is niemand se speelmaat nie. Ek verlustig my aan die mooi vertoning wat hy teen die grys sementmuur maak. 

Geel madeliefies. Goudgeel geluk.

Vetplante en kaktusse

My liefde vir vetplante en kaktusse is besig om daagliks te groei. Om ’n vetplanttuin te maak is een lang heerlikheid. Vetplante verg so min aandag. Wanneer hulle blom, word jy ryklik beloon daarmee. 
Hier is ‘n “Bishop’s Cap” of Astrophytum Myriostigna in blom. Een hele dag se vreugde!

Elke kaktus het ’n bekoring van sy eie. Kaktusse is inheems aan die Amerikas en word meestal in Mexiko, dele van Kalifornië en in droë streke in Suid-Amerika, Argentinië, Chili en Peru aangetref. Die Amerikaners beweer die swaeltjies het die saad na Suid-Afrika gedra.

Die “Eve’s needle” kaktus se naam is net so lank soos hy: Austrocylindropuntia subulata. Hierdie ou grote was ‘n paar jaar gelede net so lank soos my duim. Ek het dit in die grond gedruk en siedaar! Nou staan dit teen die muur en die lang dorings skrik voornemende skelms sekerlik af. 

Vetplante en kaktusse wil volson hê vir die grootste deel van die dag. Hulle wil in goed gedreineerde grond geplant wees. Hulle  is nie dorstig nie, maar daar is wel van hulle wat water moet kry anders krul hulle blare op. Te veel water laat hulle verrot.

‘n Vetplant wat my baie na aan die hart lê, is die Kalachoe thyrsiflora of plakkie. Hierdie een het sommer baie name: meelplakkie, geelplakkie, “Desert Cabbage”, “White Lady” of dalk die bekendste naam van almal: “flapjacks” soos in plaatkoekies. Dit is baie dankbare plante hierdie. Ek het besluit om hierdie plante oral in my tuin waar niks anders wil groei nie, te plant.  Hulle benodig baie min water en moenie te veel kry nie, anders verloor hulle hul kenmerkende rooi randjie om die blare.

Die meeste vetplante is gehard en van hulle kan ryptoestande weerstaan. Hier by my is hulle in potte en sommer oraloor in die tuin geplant. 

Hier  bo is ‘n Sedum Rubrotinctum of "Pork and Beans". Hulle groei maklik en vinnig en is ook ‘n gawe grondbedekker. Hul blare word rooi as dit genoeg son kry. 

Die meeste vetplante is groen, maar daar is ook  ander skakerings van silwergrys, blou, room en rooi. Daar is van hulle wat in die somer groen loof het, en sodra dit begin winter raak, verkleur die blare na ’n rooi/roesbruin kleur en verkleur weer in die somer na groen. Dis regtig iets vir die oog. 

Alle kaktusse is vetplante, maar alle vetplante is nie kaktusse nie. Wat is die verskil? Daar is ‘n belangrike botaniese verskil tussen die twee groepe nl. die aanwesigheid of afwesigheid van ‘n areool d.i. fyn haartjies aan die basis van ‘n doring. Slegs kaktusse besit die areool. Kyk gerus by jou vetplante of jy die haartjies sien. (Inligting: Wat is 'n kaktus en wat is 'n vetplant?)
Haworthia fasciata, ook genoem die zebra plant, is ‘n lus vir die oog. Sy fyn, vrolike blommetjies hang half weerloos aan dun stingeltjies. Ek het onlangs 'n hele klomp van hulle uitgeplant op 'n kaal stuk grond. 

Hierdie “Old Lady” het my anderdag verras en ‘n babatjie gekry! Sy is toe nie so oud soos ons gedink het nie. Dis bedek met fyn, sagte, wit dorinkies. 

Probeer vir jou ’n vetplanttuintjie aan die gang kry. Dink net, niemand hoef daarna om te sien as jy met vakansie gaan nie, want hul kan lank sonder water oorleef en as jy terugkeer, wag daar dalk ‘n goudgeel of ligpienk verrassing vir jou! 

Daar is min dinge so lekker soos om groei en vordering te sien en veral as jy nie heeldag en aldag hoef te pamperlang nie. Hoe wonderlik is die natuur tog nie! 

In die somer

Gister was 'n lekker dag. Die kanse dat vandag ook een gaan wees, is goed. Ek dink die natuur en die seisoene speel 'n yslike rol wat my gemoedstemminge betref. In die somer lééf ek! Kom kuier saam met my in die tuin.
                                                               Só het gister begin:

 

Volmaakte blomme van die kaktus net hier langs die venster. Een hele dag lank blom dit uitbundig. En almal wat dit sien, word dadelik bly. Nie net vir een dag nie, sommer vir lank.

 

Wie op aarde sal nie vir 'n paar minute gaan stil staan en net bewonder as so-iets moois voor jou oë verskyn nie? Iets anders wat my ook heeltemal bly maak, is al die verskillende vetplante in my tuin. "Dankbare plante" noem baie mense dit. Altyd gelukkig. Altyd mooi.

 

Ek ken nie al die name nie, maar geniet en waardeer elke een!

In 'n ronde bak groei hierdie kaktus met sy klein, wit dorinkies nou al vir jare.

Nouja hier is die geleerde naam! Opuntia Microdasys.

Ek dink mens kan dit in Afrikaans seker maar "Haas-oortjies" noem.

                         Dit het al gebeur dat al hierdie ronde bolletjies pienk blomme dra.

 

 

Hierdie vetplant lyk baie soos iets wat onder in die see kan lewe. Cotyledon orbiculata (varkoor /honde-oor)  Ons het dit onlangs uitgedun en ek was verstom oor die baie nuwe blare. Die tuin sorg vir homself. As mens dit mooi oppas, hoef jy nie hope geld te spandeer aan nuwe plante nie.

                            Tussen bruin en wit klippies en knus teenmekaar lê hulle dag na dag.

Tevrede en bly.

 

 

Vygies vol geel blomme, 'n lus vir die oog!

 

Intussen het dié doring ook 'n baba gekry.

              Geliefde woestynrosies. Lank terug het ek vyf of ses gehad, nou het ek baie!

 

 Die fynste blommetjies aan die punte van dun, dun  stingels.
 Hawortia (miniatuur aalwyne)  (Dankie Maree vir die inligting, ek sal dit nou onthou!)

 

                                                                 'n Hele versameling!

 

 Die miniatuur "bottle brushies" het gesukkel waar dit geplant was. Gister het ek dit oorgeplant in hierdie pot vol heerlike, ryk potgrond. Hou duimvas! Die vetplantjies wat vroeër hier gegroei het, het verhuis na kaal kolle oral in die tuin....om daar hul plekke vol te staan!

 

               'n  Massiewe monster!! Sal seker nog eendag net so hoog soos die muur groei. Intussen het ek uitgevind dat garingbome net een keer blom. Garingbome is almal vetplante, groei redelik stadig, maar word jaar ná jaar groter. In dié tyd bou dit ’n goeie voorraad energie op en wanneer dit ’n sekere grootte bereik, gebruik dit die energie om die enkele bloeiwyse te vorm en soveel moontlik saad te kan versprei. Daar is darem troos ook. Die meeste van hierdie vetplantsoorte het ’n alternatiewe vegetatiewe voortplantingstelsel waarop dit altyd kan teruggeval. Dié bystand is in die vorm van klein rosette wat aan die plant se basis vorm. Dit kan afgesny en uitgeplant word. Ek en ou Jacob het al dikwels van hierdie kleiner plantjies aan die buitekant van die erf langs die muur verplant.  Eendag ver vorentoe, sal almal so groot soos dié ene wees!

 

 Vet vingertjies groei geil... een van my vele gunstelinge!

 

 

 Ek het hierdie rotsrosies mooi styf teenmekaar ingepak, die pot se onderkant wat gebreek is, so verdoesel.

 

 

 Nog 'n gunsteling! Uitgeplant in twee goedkoop potte.

 

 Naby die waterbak waar voëls dikwels kom kuier, sal hulle heerlik kan groei en die grond bedek.

 

 

 En hier sien jy die hele prentjie!

 

Jasmyn hang oor die muur. As jy instap, ruik jy die heerlike, soet reuk.

 

 Soos stroopsoet skoolkinders langs mekaar..... geplant op 'n kaal kol.

 

 

 Ek ken dié een as 'n "Flappie"....het dit 'n ander naam?

Was verras om blomme te sien!

 

 

 My groen tuin.

 

Nog stukkies tuin, rose wat blom...

 

 Skulpe op 'n stomp, elkeen vertel 'n storie.

 

 

 'n Granaatroos. Hierdie struik groei al donkiejare lank in my tuin, ek dink my Ma het dit nog hier geplant!

 

 

 Pienk salie in 'n pot langs die huis.

 

 

 Laventel.

 

 

Die aand word pienk. 'n Sagte dag eindig so mooi soos dit begin het. En ek sê dankie dat ek kon werk en lewe en vars lug en sonskyn kon geniet!

 

The fact that I can plant a seed and it becomes a flower,
share a bit of knowledge and it becomes another’s,
smile at someone and receive a smile in return,
are to me continual spiritual exercises.Leo Buscaglia