My wêreld

Voor dié winter begin het, het sy yskoue vingers alreeds my keel toegedruk en het ek gewonder hoe op aarde gaan ek vrou-alleen dit regkry om deur 'n maandelange grou-grys winter te kom. Maar ek het! Die winter is besig om sy koshuiskomberse op te pak en anderland toe te trek. 

Ek het omtrent 'n jaar laas geblog. Miskien het my woorde opgedroog. Miskien was niks-sê-nie 'n manier om deur 'n dag te kom. Miskien wou ek maar net eers mooi dink voordat ek praat. 

Want amper soos in "Blok jou!" het my hele lewe sedert September 2016 verander. Ek was broos en stukkend. Ek moes myself van vooraf leer ken. Ek moes leer hoe om alleen reg te kom. Hoe om nie toe te gee aan selfbejammering en negatiewe denkpatrone nie. Hoe om iets raak te sien wat kleur aan 'n dag kan gee. Ek moes weer leer glo en hoop en vertrou.  

Dwarsdeur al elf maande wat nou al verby is sedert my geliefde Chris se dood, het my bietjie familie, vriende en vriendinne my gedra, gehelp, bemoedig. Die voëls in my tuin het gebly. My kinders het wonderliker geword as wat hulle ooit voorheen was. My kleinkinders het my ge-oumie en geliefie. En die Here het vir my gesorg. Bo alles. Elke dag. 

Ek het my hele huis laat verf, binne en buite. Skoongewaste gordyne in elke vertrek, die mure net 'n titsel donkerder as spierwit. Die hele huis staan oopgesig en lag vir welkom besoekers. Alles is vars en flatervry. En ek alleen kon dit regkry. Hoera! Ek het my twee yskaste (een 'n vrieskas) ingeruil op 'n splinternuwe, kleiner yskas wat minder krag verslind. Ek moet krag probeer spaar, die rekening moet krimp. Ek het planne. 

O, ek het darem verse geskryf, dit gepubliseer op my fb-blad: Verse en vrolikhede. Dikwels hartseer woorde wat trane trek en simpatieke meegevoel uitlok. Op 'n manier het dit tog verligting gebring, maar ek het nie baie daarvan gehou nie. Ek wou so graag liewers net weer vrolik wees. Jare der jare gelede het my ma mos gesê: "Jy kan bly wees jy het so 'n vrolike geaardheid, my kind!" Min het sy geweet hoe droewig ek sou word.  

Ek dink die belangrikste ding wat ek die afgelope (amper) jaar geleer het is om net myself te wees. Soms kon ek gladnie my emosies beheer nie en het spontaan gereageer op iets wat 'n herinnering weer laat oopvlam het. Dan wou die vuur daarvan my verteer. En dit was goed. Ek weet ook nou dat verlies en verlossing nie in een asem gesê kan word nie. Ek besef ook dat die seer altyd sal bly, dat ek daarmee sal saamleef, saamhuil, saamlag. En dat dit nie saak maak nie. Ons lewe maar een maal. Herinneringe is 'n goue draad wat deur elke dag verweef word. 'n Kosbare kleinood.  

Gister in die tuin, kamera in die hand, het iets moois in my binnekamers gebeur, sonder dat ek daarvoor gevra het. Of het ek? Ek het nie net gekyk nie. Ek kon weer sien hoe mooi dit hier om my lyk. Al was hy nie meer hier nie. Die appelkoos- en perskebloeisels het glimlaggend aan hul dun takkies gehang. Die hemel was blouer as ooit, wyd en oop. Ek was bewus van God se groot genade. En ek het geweet ek kan Hom vertrou met my onbekende toekoms. 

Skielik het ek weer my ma se "vrolike kind" geword, sommer net so!  

  

Een van my verse:

26 Aug. 2017

Ek het aan jou gedink

toe jasmyn in pienk en wit

baldadig-bly oor die heining tuimel

toe appelkoos se eerste bloeisels

blosend aan dun takkies swaai

ek het aan jou gedink

toe geelgroen glasogies

vrolik van tak tot tak vlieg en fladder

toe tortel troosteloos sy solo sing

en heimwee in my hart en oë bring

ek het aan jou gedink

toe ‘n nuwe dag die dorp oranje inkleur

toe kleinkinders met blink oë en baie lag

kom hallo sê

 ek dink nou aan jou,

nou en elke dag

Elizabeth Kendall ՙ©

Oeroue granaatbome

Dis donkiejare se dinge dié. Granaatbome in ons tuin. Of nie regtig nie? Nooit is mens ooit te oud om te leer nie. Nietemin, in hierdie tuin is daar twee bome waarmee ek, amper sê ek saam oud geword het.  Iewers het ek die woord granaatroos gehoor en was vir jare doodtevrede daarmee. 'n Vriendin van lankal reken haar ma het dit 'n blomgranaat genoem. Mooi naam. Noudat die somer aangebreek het en alles uitbundig begin blom, het dié granaatroos/blomgranaat skielik my volle aandag! 

Die een dra pienkrooi en wit blomme en die ander een bloedrooi blomme. Te pragtig! Die blomme val egter altyd baie gou af. In al die baie jare het dié twee bome nog nooit granate (vrugte) gedra nie. Net altyd 'n baie mooi vertoning gemaak aan die begin van ons somer seisoen. (Okt. , Sept.) 

Punica granatum, the pomegranate, is a tree that is native to Iran and India, hence thriving in hot, dry conditions akin to those found in the Mediterranean. While pomegranate trees are drought tolerant, they do need good, deep irrigation periodically – similar to the requirements for citrus trees. Not only is the plant grown for its delicious fruit (actually a berry), but it is cultivated for the stunning bright red flowers on pomegranate trees. (Inligting: gardening Know How. )

Die vraag is nou: het my bome te min water gekry deur die jare, hoekom dra hulle nie vrugte nie? 

Finally, although the tree is drought resistant, it still needs a good deep watering if you want it to produce fruit. Too little water will cause the blossoms to drop from the tree.

My antwoord kry ek toe wel, hoe wonderlik dat kennis deesdae met die klik van 'n sleutel op die rekenaar na jou toe aangevlieg kom.

Some pomegranate trees are strictly ornamental and may be grown for their striking flowers.

En "striking" is die blomme inderdaad! 

Vanoggend vroeg tuin natgespuit tussen ses en sewe. Kyk hoe bly is die blare en blomme! 

Ornamenteel, oeroud en tog so mooi. Geen wonder dat daar al hope gedigte in Afrikaans geskryf is oor granate nie. 'n Verleidelike vrug en ewe verleidelike blom. 

My dag in prentjies

Groen is nie net groen nie. Dis grasgroen, dis liggroen, die donkergroen, dis geelgroen, dis mooigroen, dis akkerboomgroen. Dis skildergroen.

Rooikophoutkapper en rooioog kransduif deel die vreugdes van 'n saad-ontbyt.

 Bontrugwewer kom loer of daar vir hom ook 'n happie oorgebly het. 

 Stukkies mooi in die tuin. 

 Jasmyn hang in lekkerruik ranke oor die plankheining.  

 Mayflower begin blom. 

 Suurlemoenboom se blare.

 Rhubarb.

 Jasmyn

Appelkoosboom. Laatmiddagson op die blare. 

'n Jaar van genade

'n Hele jaar is verby. Driehonderd-vyf-en-sestig en 'n kwart dag. 'n Jaar sedert ons die skrik-nuus gekry het: Chris het longkanker. In ons kleingeloof het ons krag gekry. Elke dag. Elke uur. Elke minuut. Die Here het ons vasgehou, ons gelei, ons gedra. Dwarsdeur elke drif en diepte, elke slaggat en sloot. Hy het Sy liefde en sorg oor ons uitgegiet en ons versterk.
En hier is ons nou met harte wat oorloop van dankbaarheid. Laasweek het Chrisjan sy eerste ordentlike haarsny gehad. Toe die Pakistani die knipper bokant en agter sy ore instoot, val daar hope hare op die vloer. Niks snaaks nie, maar vir ons 'n wonderwerk. Verby is die kaalkopdae. My man het weer hare! Hare wat blink in die son, hare wat gekam kan word. Skuinspaadjie, soos hy wil.

O ja, hy is nog swakkerig. En o ja, ek is nog steeds die vetter ene van ons twee. Ek moes mos eet om sterk te bly. Al was daar dae wat ek nie honger was nie. Hy kon nie, nie altyd nie. Daar was dae wat hy niks kon inkry nie. Maar nou kan hy. Hy eet die gesonde groentesop, die saggekookte hoendervleis, die broodjie-met-gouda op, hy eet alles wat ek vir hom aandra. Wonderlik is dit as hy sê:"Dit was heerlik!" En die kos bly binne. 'n Voordeel het uit al die nadele tevoorskyn gekom: ek het weer leer (lekker) kosmaak. Regtig.

Daar was weke in wit hospitaalbeddens, drips en kateters en swart susters, dokters wat verduidelik en mense wat bemoedig, dertig en nog baie meer dae van heen-en-weer ry Pretoria toe en terug. Nou is dit alles verby. Juig aarde juig!

Soggens as die winterson dooierus op die plaveisel langs ons huis vat, stap Chris buite rond, hy gaan saam Pick & Pay toe, hy koop self ons vleis by Kwaliteit Slaghuis, hy trek sy eie geld by die kitsbank al gaan dit sukkel-sukkel. Sy hande is nog dood, sy hak pyn, soms skiet einapyne deur sy bene. "Dit moet nog van die chemogif wees!" Ek smeer room aan en vryf sy dun bene. En ons bid sommer so heeldag tussendeur. Geduldig wees is 'n goeie ding.

Buite ons slaapkamervenster hang 'n voerplankie vir die voëls. Elke dag kom kleur janfrederik ons dag in. Die ou groot kransduiwe laat die plankie kantel, dan val die meelwurms op die grond, waar jantjie dit oppik. Goudgeel vinke en bontrugwewers, vaalgrys muisvoëls, 'n bottergatjie, klein glasogies en mooi bloedrooi houtkappers is almal deel van ons geveerde vriende. As Chris daar in die lekker warm bed lê, het hy 'n skouspel om na te kyk. Gratis en goed.  'n Presentjie reguit uit die hemel.

Môre verjaar my liefman. Die kinders kom kuier. 'n Naweek vol blydskap en dankbaarheid. 'n Lewe om te vier! Dankie Here. Dankie, dankie.

'n Voorreg

Ons was onlangs by Dikhololo vir vyf heerlike dae lank. Ja, dit klink doodgewoon. So baie mense gaan so dikwels Dikhololo toe of Sabie toe of Dullstroom toe of dalk selfs Weskus toe. Vir ons was dit baie spesiaal en 'n baie groot voorreg, want ons harte was vol blydskap. 

Ek het dit reggekry om al die pad soontoe en terug te bestuur. Ons het die heerlikste brood op Brits gekoop. Die reuk daarvan was die hele kar vol. Die elf kilometer grondpad net voor mens Dikhololo se hek binnery, was 'n belewenis. 

Die dae was vol vrede en vreugdes. Rustig. Tevrede. Dankbaar. 

Met groot waardering en bewondering het ons die heerlike klimaat en talle diere en voëls, klippe en bome, gras en bosse geniet en beleef. Dit was weer lekker om te lewe! Chris is op sy herstelpad nà tien maande van worstel en sukkel. Hy het selfs op Dikhololo se grondpaaie weer kar bestuur. Hy het klein entjies gaan stap. Hy kon eet. Van braaivleis en swaar kosse het ons liefs maar weggebly. Versigtig eet was beter. Klein treëtjies en baie geduld bly maar nog die wagwoord. Ons weet. 

'n Kameeldoringboom se delikate takke en die lieflike bosse in die agtergrond. 

 'n Rooibekneushoringvoël sit vir 'n paar sekondes stil.

Gebande muishond in die oggendson.

 Rooibokke kom drink water by een van die damme.

 'n Natalse fisant, so mooi! 

'n  Mikstertbyvanger bo in die boom. 

 'n Dassie kyk vir my. Daar is so baie dassies op Dikhololo, pa's, ma's en kleingoed. Interessant was dit om te luister na hul luidrugtige roep oral tussen die klipkoppies. 

 'n Vroulike dassievoël wip-wip naby ons hut. Dis 'n kleinerige voëltjie met die mooiste kleure.

Bontkiewiete is volop by die waterplasse. Hul Engelse naam "Blacksmith Plover" is baie beskywend en sê dat hul roep soos dié van 'n hamer op 'n aambeeld klink. 

 Die natuur bly wonderlik! Hier suip 'n jong zebra aan sy ma. 

'n Pylvlekkatlagter kom kuier. Daar is nie ‘n manier dat jy nié sal weet wanneer ‘n swerm pylvlekkatlagters op pad is nie. Dit is van die Babelse verwarring van hulle gebabbel waar die voëls hulle Engelse naam ‘babbler’ kry. 

Vasbyt!

Die Engelse het 'n spreekwoord wat lui: "Hang in there!" - Sometimes life requires us to do nothing more than to just hang in there after we face the severest of storms and difficulties. Everything happens for a reason, although we may not understand it at the time, if you hang in there, all the pieces will eventually fall where they belong. 

Ons kan so baie uit die natuur leer. Ons moet net met oop oë loop en kyk. Dié tyd van die jaar is ons perskeboom 'n lus vir die oog. Maak mens die agterdeur oop, word jy verwelkom met goud, geel, brons en koper blare, hier en daar 'n groene tussen-in wat nog wegkruipertjie speel. Skielik is ek ontsettend dankbaar dat ek kan sien. 

Moet nooit moed opgee nie. 

"Hang in there!"

 In die voortuin lê die silwereik se dooie blare soetsalig en slaap op die kaktus doringkussing. Tevrede. Geduldig. 

 Seisoene kom en gaan: geel en groen appelkoosboomblare.

Mag ons nooit ophou om met verwondering en bewondering na die natuur om ons te kyk nie. Om tyd te maak om stil te raak en te weet: ons is nooit alleen nie. God sorg vir ons. Elke dag.